You are currently viewing 3 kỹ thuật rửa sạch than đá trong các nhà máy công nghiệp

3 kỹ thuật rửa sạch than đá trong các nhà máy công nghiệp

  • Post category:Tin Tức
  • Post comments:0 Comments
  • Reading time:12 mins read

Tại sao than đá phải được rửa sạch trước khi tiến hành xử lí trong nhà máy ?

Than đá là một loại nhiên liệu hóa thạch được sử dụng lâu đời trong suốt quá trình phát triển của nền văn minh con người. Phần lớn các loại than được hình thành ở các khu vực có xác thực vật được nước và bùn lưu giữ, ngăn chặn quá trình oxy hóa tự nhiên, cùng lúc đó là sự tác động của quá trình phân hủy bởi các vi sinh vật (biodegradation).

Mỗi loại than đều có một giá trị nhiệt lượng nhất định ( ảnh hưởng bởi hàm lượng cacbon (C) có trong than) và đó cũng là yếu tố chính để xác định chất lượng của loại than đó. Ví dụ cụ thể đó là than antraxit có hàm lượng cacbon trên 90% – được đánh giá là loại than tốt nhất hiện nay, tiếp đến là than đá với hàm lượng cacbon dao động trong khoảng 75% – 90%, than nâu 65% – 70%; than bùn 55% – 60%…

Bên cạnh hàm lượng cacbon, chất lượng của than còn phụ thuộc vào các chất hữu cơ và các tạp chất, các loại kim loại  cũng như các nguyên tố vi lượng. Trong đó có thể kể đến là lưu huỳnh (S) chiếm một tỷ lệ khá lớn trong than đá và cũng là thành phần cháy quan trọng trong nhiên liệu.

Nhiệt lượng tỏa ra trong quá trình cháy của lưu huỳnh chỉ đạt 1/3 so với cacbon, cùng lúc đó sẽ tạo ra các loại khí SO2 hoặc SO3. Lúc gặp hơi nước SO3 dễ hoà tan tạo ra axit H2SO4 gây ăn mòn kim loại. Khí SO2 thải ra ngoài là khí độc nguy hiểm, vì vậy lưu huỳnh được xem là nguyên tố có hại của nhiên liệu.

Ngoài khí độc lưu huỳnh (S), khi đốt than ở một nhiệt độ nhất định, cacbon (C) sẽ kết hợp với oxy có sẵn trong không khí (O­2) tạo thành cacbon dioxit (CO2) và nhiệt lượng Q. CO2 là một khí độc không có tác dụng duy trì sự sống, nhất là khi tồn tại trong một căn phòng nhỏ, kín, nó sẽ đẩy các chất khí nhẹ hơn mình (là O2) ra ngoài để chiếm chỗ. Những người ở trong phòng vì thế sẽ không có khí để thở dẫn đến ngạt thở.

Tuy nhiên, CO2 không phải là thủ phạm chính gây ra tử vong mà chính là khí monoxit cacbon (CO)- một loại khí nguy hiểm, có khả năng đem đến cái chết nhanh chóng, nhẹ nhàng cho người hít phải loại khí này. Đây là một loại khí cực kỳ độc, được xếp đầu bảng, không màu, không mùi, không tan trong nước và chiếm một lượng lớn nhất trong quá trình đốt than.

Trong điều kiện môi trường kín thì chỉ cần ủ một viên than cũng đã đủ làm chết tất cả những người trong đó. Hiện tượng ngộ độc khí CO rất dễ xảy ra trong điều kiện thông khí kém. Hậu quả là nạn nhân bị thiếu oxy một cách trầm trọng, có thể dẫn đến hôn mê và tử vong ngay lập tức.

Ngoài các loại khí kể trên, trong quá trình đốt than cũng tạo ra những hợp chất hữu cơ độc hại khác, có khả năng gây tử vong như metan (CH4), benzen và các hợp chất hữu cơ nhân thơm rất độc hại và có khả năng gây ung thư… Tất cả những hợp chất kể trên khi được đưa vào cơ thể người sẽ có tác động trực tiếp vào hệ hô hấp, hệ tuần hoàn và não, đồng thời phá hoại chức năng chuyển hóa oxy của hồng cầu và khiến nạn nhân bị lịm đi. 

Trên đây là tất cả những lí do vì sao chúng ta nên rửa sạch than đá trước khi cho vào quy trình xử lý, mục đích là để hạn chế các chất độc hại gây nguy hiểm đến sức khoẻ con người.

Rửa sạch than đá bằng những phương pháp phổ biến nào?

Trong quá trình đốt than đá, lượng lưu huỳnh có trong than cháy và tham gia phản ứng từ đó tạo ra khí SO2. Đặc biệt, ở những nơi sử dụng nhiều than như các nhà máy hóa chất, nhà máy nhiệt điện… thì lượng SO2 thải ra là rất lớn. Nếu không được xử lý trước khi phóng không, khí SO2 sẽ gây ô nhiễm bầu khí quyển và cùng với mưa tạo ra mưa axit, phá hủy nghiêm trọng môi trường sống cả một vùng rộng lớn.

Rửa than đá bằng phương pháp “hoàn nguyên” là như thế nào ?

Đây là phương pháp rửa than đá được cho là hiện đại nhất hiện nay, trong đó người ta dùng dung dịch Na2SO3 hoặc dung dịch Mg(OH)2 để phản ứng với SO2:

Na2SO3 + H2O + SO2 → NaHSO3 (1)

Mg(OH)2 + H2O + SO2 → MgSO3.nH2O (2)

Bằng cách gia nhiệt người ta thu hồi được dung dịch Mg(OH)2 hoặc dung dịch Na2SO3 ban đầu và khí SO2. Lượng khí SO2 thu được sẽ được tận thu để sản xuất axit sunfuric, phân bón…

Do là phương pháp hiện đại nên hoàn nguyên là phương pháp đòi hỏi trình độ công nghệ cao và đầu tư lớn, do vậy hiện chỉ có rất ít các quốc gia ứng dụng phương pháp này vào thực tế như Mỹ, Nhật Bản và CHLB Đức (người Đức thường sử dụng dung dịch Na2SO3 làm dung dịch phản ứng và được gọi là phương pháp Wellman-Lord).

Rửa than đá bằng phương pháp “rửa kiềm” là như thế nào ?

Ngoài phương pháp hoàn nguyên, rửa than đá bằng phương pháp rửa kiềm cũng mang lại hiệu quả vô cùng cao. Trong thực tế thì đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trên thế giới. Nguyên lí hoạt động của phương pháp này là người ta thổi không khí và khí thải có chứa SO2 từ đáy tháp rửa đi lên; dung dịch chất kiềm (như xút, dung dịch nước vôi, dung dịch NH3) chảy từ trên xuống. Khí SO2 được làm sạch theo các phản ứng sau:

Ca(OH)2 + SO2 + O2 → CaSO4 + H2O (3)

NH4OH + SO2 + O2 → (NH4)2SO4 + H2O (4)

Dùng phương pháp này dễ dàng đạt được hiệu suất làm sạch cao, phần thiết bị rửa SO2 lại nằm hoàn toàn độc lập với lò đốt than nhiên liệu nên điều khiển hệ thống đơn giản.

Rửa than đá bằng phương pháp làm sạch ngay trong lò đốt là như thế nào ?

Nguyên lý của quá trình rửa than đá này là đưa bột đá vôi ( thành phần cơ bản là CaCO3) vào lò đốt cùng với than nhiên liệu. Trong lò đốt xảy ra phản ứng phân hủy:

CaCO3 → CaO + CO2 (5)

và vôi sống sẽ phản ứng với SO2:

CaO + SO2 + O2 → CaSO4 (6)

Thạch cao khan – CaSO4 được thải ra ngoài cùng với xỉ than. Nhiều lò đốt ở các nhà máy nhiệt điện được dùng là loại lò tầng sôi hoạt động ở nhiệt độ 800- 900oC.

Sở dĩ các nhà thiết kế chọn dạng lò này bởi lẽ trong lò tầng sôi, các hạt đá vôi được lưu lơ lửng trong lò một khoảng thời gian nhất định nên có đủ thời gian và điều kiện xảy ra các phản ứng (5) và (6), do vậy hiệu suất làm sạch khí SO2 cao. Nhờ thiết bị đo nồng độ SO2 ở đầu ra, chương trình máy tính sẽ tự động điều khiển tỷ lệ phối liệu đá vôi với than nhiên liệu sao cho đạt được mức độ làm sạch cần thiết.

Trả lời